Rahim (Uterus) dokusundaki kas tabakasından köken alan iyi huylu tümörlere myom ya da leiomyom adı verilir.  Çocuk doğurma yaşındaki kadınlarda çok sık görülür ve hemen hemen her dört kadından bir tanesinde mevcuttur. Myomlar düzensiz kanama, ağrı, komşu organlara bası şikayetlerinin sebebi olabilirler ancak infertilite ile ilişkilerini net olarak tanımlamak her zaman kolay değildir. Myomlar serviksin pozisyonunu değiştirerek, uterin kaviteyi deforme ederek, fallop tüplerinin rahim duvarındaki kısımlarını tıkayarak veya tüplerin antomisini bozarak sperm ve yumurtanın iletilmesi ve birleşmesini bozabilirler veya uterin kan akımını bozarak ya da kronik endometrite neden olarak embriyonun implantasyonu engelleyebilirler. Myomlar rahim içindeki yerleşimlerine göre genellikle 3 gruba...

Anne rahmi yani uterusun doğuştan anomalileri tüm kadınların yaklaşık %0,1-2’inde görülür. Bu oran çocuk sahibi olamayan çiftlerde %4 civarındadır, buna karşın tekrarlayan gebelik kaybı olan hastalarda oran %15’e çıkmaktadır. Bu anomalilerin bazıları hiçbir sorun yaratmadığı için farkedilmezken bazıları infertilite, düşükler, erken ve geç gebelik kayıpları, erken doğum, bebekte gelişim geriliği vb gibi ciddi sorunlara neden olurlar. Bu anomaliler günümüzde transvajinal ultrasonografi, üç boyutlu ultrasonografi, rahim filmi (HSG), histeroskopi ve MR ile kolayca tanınabilmektedir. Uterus anomalilerinin sınıflandırılması   1988 yılında yapılan   AFS sınıflamasına göre uterus anomalileri 7 sınıfa ayrılır; Normal Uterus (Resim A): Armut şeklinde olan uterusun iç boşluğu üçgen şeklindedir...

Fallop tüpleri yumurtlama ile atılan yumurtayı karın boşluğuna açılan kısmı ile yakalayarak içine alır ve tüpün en geniş kısmında spermle buluşarak döllenmesini sağlar. Dolayısıyla gebelik için açık ve sağlıklı fallop kanalları gereklidir. Fallop tüplerinin çok hassas ve detaylı bir iç yapısı vardır. Bu yapıdaki bir bozulma yumurtanın taşınmasını ve dolayısıyla döllenme olayını engelleyebilir. Eğer yumurtalığa yakın olan distal uç etkilenmişse yumurtanın yakalanıp tüp içine alınması bozulabilir,  ancak en ağır durum tüpün tamamen tıkalı olduğu durumdur. Tubal infertilite tüm infertilite nedenleri arasında % 25-35’lik bir paya sahiptir. Tüpteki tıkanıklık genital yolla tüpe ulaşan enfeksiyonlardan (PID; Pelvik inflamatuvar hastalık) kaynaklanabileceği gibi karın...

Rahim içinde bebeğin yerleşeceği alanın yapısını değiştiren anormallikler yani uterusa ait yapısal bozukluklar önemli infertilite nedenlerinden birisidir. Bunlar doğumsal uterus anomalileri (rahmin yokluğu, septum ya da perde, tek ya da çift boynuzlu uterus, çift rahim vs. gibi) myom denilen ve uterusun kas yapısından köken alan iyi huylu tümörler, ya da rahmin iç yüzünden kaynaklanan polip ismi verilen oluşumlar olabilir. Bunların tanısında ultrasonografi, sonohisterografi, HSG ve Histeroskopi gibi yöntemlerden yararlanılır. Uterusun incelenmesinde temel yöntem vajinal yolla yapılan ultrasonografi olup bazen ultrasonografi sırasında rahim içine yerleştirilen bir kateter aracılığı ile verilen sıvı incelemeyi kolaylaştırır. Son yıllarda kullanımı artan üç boyutlu ultrasonografi ile...

Uterusun alt 1/3’lük kısmı serviks olarak adlandırılır ve bu kısım serviksin rahim içine açılan kısmı ile vajene açılan kısmı arasında servikal kanal adı verilen bir kanal yapısı içerir. Bu kanal içerisinde yer alan çok sayıda salgı yapan bezde üretilen alkali yapıdaki sıvı adet döngüsünün değişik zamanlarında üretilen hormonlardan etkilenir. Adetin başlangıcından itibaren gelişen folliküllerden salgılanan östrojen hormonu ile bu salgının kıvamı sulu hale geçer ve sadece yumurtlama döneminde spermlerin serbestçe geçişine izin verir. Diğer tüm zamanlarda hormonal uyarılara bağlı değişiklikler nedeniyle rahim ağzı salgısının yapısı ve kıvamı spermin serbest geçişine uygun değildir. Serviksin çeşitli travmalara bağlı olarak salgısının değişmesi, enfeksiyonlar,...

Endometriozis; normalde sadece rahim içinde gebeliğin yerleştiği boşluğu döşeyen endometrium adı verilen dokunun bilinmeyen sebeplerle rahim boşluğunun dışında yerleşmesidir. Tipik olarak üreme çağında görülür. Adet kanaması sırasında bu anormal yerleşimli dokulardan oluşan mikrosopik kanamalar ve salgılanan bazı maddelere bağlı olarak karın içinde ve üreme organlarında oluşan yapışıklıklar ve anatomik bozukluklar sonucunda bir çok şikayetin oluşmasına neden olurlar. Şikayetler endometriozisin yerleştiği bölgelere göre değişiklik gösterebilmekle birlikte genel olarak kronik pelvik ağrı, adet sancısı (dismenore), cinsel ilişki sırasında ağrı (dispareuni) ve infertilite (çocuk sahibi olamama) şeklinde özetlenebilir. Mesane, barsak gibi alanlarda yerleştiğinde idrar yaparken sancı (dizüri), büyük abdest sırasında ağrı (dyschesia) görülebilir....

Endometrioma, aynen endometrioziste olduğu gibi, endometriotik dokunun rahim içi yerine bilinmeyen bir şekilde yumurtalık dokusu içinde yerleşmesiyle oluşan kistlerdir. Endometriozisli kadınların yaklaşık %15-40’ında endometrioma görülür. Zaman içerisinde bu kistlerin içinde biriken kan çikolata kıvamını aldığından bu kistlere aynı zamanda çikolata kistleride denilir. Endometriozis gibi üreme çağındaki kadınlarda görülür, adet sancısı, cinsel ilişkide ağrı, pelvik ağrı ve infertilite  en sık görülen şikayetlerdir. Tanısı genellikle vajinal ultrasonografi ile kolayca konulur ve gerekli olduğunda MR yapılabilir. Endometriomanın en önemli özelliklerinden birisi gerek endometriomanın kendisinin ve gerekse cerrahi olarak çıkarılmasının over rezervini azaltarak gebelik şansını düşürmesidir. Bu nedenle endometrioma varlığında ve cerrahi kararı verilmesinde...

Yumurtlamanın gerçekleşmesi gebelik için iki nedenle ön koşuldur. Yumurtlama ile atılan ve kadının genetik yapısını taşıyan yumurta spermle birleşerek döllenmiş yumurtayı yani embriyoyu oluşturur ve ayrıca yumurtlama sonrasında salgılanan progesteron hormonu rahim içini döllenmiş yumurtanın tutunmasına hazır hale getirir. Yumurtlama yani anovülasyon sorununun en önemli ve sık görülen nedeni polikistik over sendromu olarak bilinen sorundur. Bunun dışında beyinden salgılanan hormonların yetersizliği (hipogonodotropik hipogonadizm) ve yumurtalıkların erken yaşta işlevsiz kalması (prematüre ovarian yetmezlik veya erken menapoz gibi durumlar yumurtlama sorunu yaratırlar. Süt verme hormonu prolaktinin aşırı salgılanması, ya da troid bezinin az ya da çok çalışması, stres aşırı kilo, ya da...

İnfertilite nedenleri arasında kadın faktörü yaklaşık %40-50 oranında sorumludur. Kadınlarda infertilitenin en sık rastlanılan sebebleri; yumurtlamanın az olması ya da olmaması (oligo-anovülasyon), yumurtayı ileten kanalların (fallop tüplerinin) tıkalı olması, rahmin (uterus) doğumsal anormallikleri ya da myom gibi iyi huylu urları, rahim içi yapışıklıklar (uterin sineşiler), rahim ağzına bağlı sorunlar (servikal faktör) karın içi zarında yapışıklıklar (adezyonlar), endometriozis ya da endometrioma denilen çikolata kistleri olarak sayılabilir. Ankara Tüp Bebek Merkezi diğer blog yazıları için tıklayınız.

Varikosel skrotum içerisinde testislerden gelen kanı toplayan damarların ( pampiniform pleksus) genişlemesidir. Erkeklerde sperm üretimini bozarak infertilite ve ağrıya neden olduğu düşünülmektedir. Bu durumda birçok teori ileri sürülmekle birlikte- esas olarak -genişlemiş venlerde biriken kanın testislerin ısısını artırması ve bununda sperm üretimini olumsuz etkilemesi şeklindeki teoridir. Varikosel sıklığı infertilite sorunu olmayan fertil erkeklerde %10-15 iken, infertil erkeklerde sıklığı %20-40 arasında bildirilmektedir. Bu nedenle tespit edilmesi durumunda ameliyat edilmesinin fertilite oranının düzelteceğine inanılır. Ancak klinik olarak tespit edilmeyen ve sadece ultrasonografi ile saptanan varikosellerin  onarımının tedavideki katkısı son derece tartışmalıdır. Ankara Tüp Bebek Merkezi diğer blog yazıları için tıklayınız.

Bu nedenle sperm sayısı <5 milyon olan erkeklerde mutlaka kromozom analizi ve Y kromozom mikrodelesyonlarına bakılmalıdır. Bu genetik sorunların en sık görülenleri; 1) Sayısal ve Yapısal Kromozom Anomalileri: 47, XXY (Klinefelter sendromu) gibi sayısal ya da translokasyonlar gibi yapısal kromozom anomalileri infertil erkeklerde normal popülasyondan çok yüksek oranda görülür (%7) ve sıklığı azospermi ile daha belirgin olarak artar (%15). Bu erkeklerde ciddi oligospermi ya da sıklıkla azospermi bulunur ve TESE işlemi ile sperm bulma oranı yaklaşık %40-50’dir. 2) Y Kromozom Mikrodelesyonları: Y kromozomunun uzun kolunda sperm yapımı için gerekli olan genler bulunur ve bu bölgede (AZF) ortaya çıkan delesyonlar (AZFa,...

Azospermisi olan erkeklerin % 10-15’inden sorumludur. Testislerde yapılan spermin taşınmasını sağlayan kanal sisteminde bir tıkanıklık ve spermin iletilmesinde bir sorun vardır. Doğuştan gelen anomaliler sonucunda vaz adı verilen kanalların olmaması (vaz agenezi), enfeksiyonlar, kanalların ameliyatta yanlışlıkla ya da erkeklerde korunmayı sağlamak amacıyla (vazektomi) kesilmesi ve çeşitli genetik sorunlar (Young sendromu) buna neden olabilir. Sperm analizinde semen volümü azalmıştır ve hiç sperm yoktur, FSH, LH, testosteron düzeyleri normaldir, testisler normal ya da normalden büyüktür. Testislerde sperm üretimi normaldir, ancak dışarı iletilememektedir. Yine kötünün iyisi olarak adlandırılabilecek bir gruptur ve testislerde sperm yapıldığı için bazı cerrahi girişimlerle ama daha çok TESA/PESA/TESE gibi...